İyi Bir İletişimci Olabilmenin İlk Adımları Çocuk Kitapları
Merhaba Bilimsi okurları. Bu yazımızda ebeveynleri ve birçok disiplini barındıran bir konuya değinmek istedik. Dil gelişimini doğrudan etkileyen kitaplar hakkında yazdık.
Okuma, gelecekteki öğrenme için önemli bir beceridir. Bu beceriyi doğru geliştirmek en büyük pay sahipleri ebeveynlerdir.
Ebeveynler ilk çocuklarını bekledikleri zaman okumanın önemine dair mesaj bombardımanına tutulabilirler. Çevre çocuklara kitap okumanın olumlu etkiler bırakacağının farkındadır. Bir çocuğun gelişiminin her aşamasında okumanın faydaları iyi belgelenmiştir. Ne mutlu ki, bir okuyucu yetiştirmek eğlenceli, ödüllendirici ve nispeten kolaydır.
Araştırmacılar okur yetiştirmek isteyenlere, ‘’Okur yetiştirmek istiyorsan okur ol’’ der. Ebeveynler çocuklarına kitap okumak için yer ve zaman ayırmalıdır.
Bebek kitaplarının bir ihtiyaç olduğunun altını çizen yazarlar, yeni doğan bebekler hikaye dinleme deneyiminden bile fayda gördüğünü ve eğlendiklerini bildirirler. Bebekler dili henüz ifade edememiş olsalar bile kitap içindeki resimlerin ilgi çekiciliği, dili uygun olduğu taktirde sesleri fark etmede önemli rol aldığını söylerler. Bu yüzden ebeveynlere önerimiz çocuklarınızla kitap okuyun ve kitabı çocuğunuzla birlikte karıştırmanın keyfini çıkarın. Peki bu keyif sırasında nelere dikkat etmeliyiz?
Her gün dil canlı ve çocuğa yönelik olacak şekilde yani tonlamalı, kelimelere ahenk katarak okuyun. Duygularınızı kullanın, bebekler bunun eğlenceli olduğunun geri dönütünü verirler. Sayfaların hissi, kitap sayfalarının kokusu, çizimlerdeki renkler ve ebeveynin sesi. Dokulu kitaplar çocukların dokunma deneyimi için de iyidir.
Okurken, göz teması kurun. Bebekler dinlemiyor gibi görünebilir ancak deneyimi özümsüyorlar. Şimdi özümsedikleri bilgiler, kalıplar, rutinler ve alışkanlıklar bir ömür boyu sürecektir.
Yetişkinler metin okurken bebekler tepki olarak ses çıkarabilirler. Bebek ses çıkarırsa yanıtlayıcı olun. Bu sesler yetişkine anlamsız gelebilir ancak bu iletişimdir. İletişimi başlatmadır.
Ebeveynler için de çocuk kitapları kendini keşfetmenin bir yoludur. Eski favorilerini hatırlama, anıların canlanması ve daha fazlası.
Çocukların sözcük dağarcığını genişletmek, deneyim kazandırmak, işitsel, dilsel, duygusal ve bilişsel gelişimine katkı sağlamak için bol bol çeşitli kitaplar seçin ve okuyun. Çocuklar okuma ile birlikte sesleri tanır, ses- harf arasında ilişki kurmanın ilk adımlarını atar. İşitsel farkındalıklarına dair beceriler geliştirilir. Bunları yaparken baskı altında hissetmeden ve hissettirmeden, eğlenerek, yaşantılar sunarak ve heyecan katarak okuyun.
0-10 yaş kitaplar hakkında
0-3 Yaş arası kitaplar, bebeğin eline sığan, ağır olmayan karton kitaplardır. Eşit derecede görsel ve sözlüdürler; resimler hikayeyi kelimeler kadar anlatır. Araştırma gösteriyor ki; görsel okumanın sözlü okumanın önemli bir öncüsü olduğunu ve bebeklerin bu beceriyi geliştirmesi gerektiğini. Resimlerin kodunun çözülmesi ve sözcüklerin kodunun çözülmesi aynı sürecin parçasıdır. İçerik olarak zıt bir arka plana karşı büyük resimli veya parlak ve cesur resimlere sahip kitapları seçin. Her sayfasında bir tane olacak şekilde basit resimleri olan kitaplara bakın.
Dil olarak, bebekler, sözsüz resimli kitaplara veya büyük bir resimle birlikte sadece tek bir kelimeye sahip kitaplara bakmaktan keyif alacaklardır. Ama aynı zamanda kelime öbekleri veya kısa cümleler içeren kitapları da deneyin. Bebeklerin dili duyması önemlidir. Tekerlemeler ve manzum kitaplar da bu çağa uygundur.
Tasarımsal olarak bebekler için kitaplar ilgi çekici olmalıdır. Sert karton kitapları, renkli paneller oluşturan katlanır sayfaları olan kitapları, kumaş veya yumuşak vinil kitapları ve kulplu kitapları deneyin.
Sesli Okuma Bebekler tüm dikkatinizi isterler, bu yüzden ezbere hatırladığınız tekerlemeler ve şarkılar söylemeyi deneyin. Ayrıca, tutması gereken bir oyuncağı varken bebeğinize okumayı deneyin. Yatmadan önce okumak her zaman günü bitirmenin güzel bir yoludur!
2-8 yaş kitapları resimli kitaplardır. Yırtılabilir sayfaları ve genellikle daha uzun, daha büyüktür. Çocuğunuzun dünya hakkındaki farkındalığı her zaman genişler ve resimli kitaplar daha iddialı hikayeler anlatır, yeni yerlere gider ve çocuğun yaşamın her aşamasını anlamasına ve yönlendirmesine yardımcı olur. harika resimli kitaplardan bazıları sözsüzdür. Sözsüz kitaplar, çocuğunuzun görsel okuryazarlığını geliştirmek ve görüntülerin nasıl çözüleceğini öğretmeye yardımcı olmak için harika bir fırsattır. Çocuğunuzu her sayfada neler olduğunu size söylemeye davet edin.
4-7 yaş kitapları, erken okuyucu kitaplarıdır. Sınırlı sayıda kelime kullanır ve yoğun bir şekilde resmedilir. Çoğu, resimli kitaplardan daha ustaca bir görünüme sahiptir. 2-8 yaş kitaplarına göre biraz daha uzun ve daha dardırlar. Birçoğu “Okuyabilirim” veya “Okumaya Adım At” gibi isimlerle raflarda yer alır. Bunlara "Seviyeli Okuyucular" denir - kapağında seviyesini belirten dev bir sayı veya harf olacağı için her zaman bir tanesini görebilirsiniz. Çocuğunuzun anaokulundan başlayarak okulda bunlarla karşılaşması muhtemeldir. Çok alınmasından dolayı ekonomik olarak ebeveyni düşündürebilir. Bu nedenle, birçok ebeveyn, markalı kitapları almaktan çekinebiliyor (özellikle tr şartlarında) ancak farklı markaların baskı atmosferi yaratmayan çok sayıda erken okuyucu kitabı var.
6-10 yaş çocukları kitapların bölümleri hakkında konuşmaya başlarlar. Bu heyecan verici bir an! Bir sürü bölüm üzerinde çalışmanın başarısıyla ilgili bir şey, genç bir ilkokul öğrencisini muhteşem bir şekilde büyümüş hissettiriyor. Erken bölüm kitapları çoğunlukla seri halinde yayınlanır, çünkü bir kitabı bitiren yeni okuyucular karakterlerle daha fazla zaman geçirmek isterler.
Ebeveynler Kitap Alırken/Okurken Nelere Dikkat Etmelidir?
1- Kitap seçerken çocuğun gelişim düzeyine uygun olmalıdır. Çocuğun dil düzeyine, motor becerilerine, bilişsel becerisine uygun ve duygusal olarak onu destekleyecek kitaplar seçilmelidir. Çocuk kitabı tutarken ağırlığı onu rahatsız etmemeli, kitap hakkında konuşurken sıkıcı olmamalı, dil çocuğun düzeyine uygun olmalıdır.
2- Renkli fotoğraflı kitaplar yaklaşık 18-20 aylık çocuklar için, renkli çizimlerin olduğu kitaplar yaklaşık 24 aylık çocuklar için iyi birer kitap tercihi olabilmektedir.
3- Kitap tercih ederken fazlasıyla dikkat dağıtıcı unsurlardan kaçınılmalıdır. Çocuk, bu unsurlara odaklanıp sizinle etkileşim kurmak istemeyebilmektedir.
4- Çocuğunuzla birlikte kitap okurken ona karakterler hakkında soru sorabilir ve fikrini alabilirsiniz. Böylece eleştirel düşünme becerisi gelişecektir.
5- Kitabı okurken çocuğunuza karşı duyarlı olmalısınız. Bu durum, çocuğunuzun ilgisini çeken konulardan bahsetmek ve çocuğunuzun liderliğini takip etmek anlamına gelmektedir.
6- Çocuğunuzu hikaye hakkında konuşmaya teşvik etmek, hikaye sonunda "Acaba şimdi ne olacak?" gibi soruları yönelerek düşünme becerisini geliştirmesine yardımcı olabilirsiniz.
7- Kitap okurken, ana karakterin yaşadığı bir durumla benzer bir durum yaşamış olan çocuğunuzun bu deneyiminden ona bahsederek, hem erken okuryazarlık becerilerini hem de düşünme becerilerini geliştirebilirsiniz.
8- Kitapta ya da hikayede yaşanılan olayların sadece neler olduğundan değil, neden olduğundan da çocuğunuza bahsetmelisiniz.
9- Kitabı ya da hikayeyi birkaç kez okuduktan sonra onu canlandırmak, çocuğunuz üzerine kalıcı bir öğrenmeyi sağlayabilmektedir.
10- Okuduğunuz kitap ya da hikaye ile ilgili çocuğunuzla sohbet ederek hem kelime gelişimi için hem de düşünme becerileri için ona yardımcı olabilirsiniz.
Bizi takip ettiğiniz için teşekkür ederiz. Bilimle kalın...
